ประเภทสำนวน
"ไม่เต็มบาท" จัดว่าเป็น คำพังเพย เพราะว่า เป็นถ้อยคำที่มีลักษณะเปรียบเปรย แฝงความหมายที่ต้องตีความเพิ่มเติม ไม่ได้เป็นคำสอนโดยตรงเหมือนสุภาษิต และไม่ใช่คำเฉพาะที่ต้องแปลความหมายพิเศษเหมือนสำนวนไทย
ที่มาและแนวคิดเบื้องหลัง
สำนวนนี้มีที่มาจากระบบเงินตราโบราณของไทย โดย 1 บาท มีค่าเท่ากับ 4 สลึง การที่บอกว่า 'ไม่เต็มบาท' จึงหมายถึงมีไม่ครบ 4 สลึง ซึ่งนำมาเปรียบเปรยถึงคนที่มีสติปัญญาไม่สมบูรณ์ หรือความคิดไม่รอบคอบ มีไหวพริบปฏิภาณไม่ครบถ้วน หรือมีพฤติกรรมที่ผิดปกติ
ตัวอย่างการใช้สำนวน "ไม่เต็มบาท" ในประโยค
- เขาชอบทำอะไรแปลกๆ ไม่เหมือนใคร ฉันว่าคนนี้ไม่เต็มบาทแน่ๆ
- อย่าไปคุยอะไรลึกซึ้งกับเขาเลย เขาไม่เต็มบาท พูดไปก็ไม่เข้าใจหรอก
- พฤติกรรมแปลกๆ ของเด็กคนนั้นทำให้หลายคนสงสัยว่าเขาไม่เต็มบาท
สรุปและทบทวนเรื่อง สำนวน สุภาษิต และคำพังเพย
สุภาษิต และคำพังเพย จัดเป็น "สำนวน" ด้วยกันทั้งคู่ เพราะมีความหมายในเชิงเปรียบเทียบ และเป็นถ้อยคำที่ใช้สืบเนื่องกันมานาน
สุภาษิต เป็นถ้อยคำที่มักใช้คำสั้น ๆ กะทัดรัดแต่มีความหมายลึกซึ้ง มีสัมผัสคล้องจอง ส่วนใหญ่สุภาษิตที่ใช้ในสังคมไทยมักมีที่มาจากคำสอนทางพุทธศาสนา
คำพังเพย เป็นถ้อยคำที่ให้ข้อคิด โดยกล่าวถึงพฤติกรรมหรือธรรมชาติรอบตัว ส่วนมากมักเป็นถ้อยคำที่เป็นข้อสรุปการกระทำหรือพฤติกรรมทั่วไป อาจมีที่มาจากนิทาน ตำนาน วรรณคดี
