สอนสิ่งที่เขารู้ดีอยู่แล้ว
ประเภทสำนวน
"สอนหนังสือสังฆราช" จัดว่าเป็น คำพังเพย เพราะว่า เป็นข้อความที่มีลักษณะเปรียบเปรยถึงการกระทำที่ไม่เหมาะสม ต้องตีความเพิ่มเติม ไม่ใช่คำสอนโดยตรงหรือสำนวนที่แปลตรงตัวไม่ได้
ที่มาและแนวคิดเบื้องหลัง
สำนวนนี้ใช้กับกรณีที่ผู้รู้น้อยกว่าไปสอนหรือแนะนำผู้ที่รู้มากกว่า มีความชำนาญกว่า หรือมีตำแหน่งสูงกว่า โดยสังฆราชเป็นตำแหน่งพระสงฆ์ชั้นสูง ผู้เป็นประมุขสงฆ์ซึ่งผ่านการศึกษาพระธรรมวินัยมาอย่างมาก การที่คนธรรมดาจะไปสอนพระสังฆราชจึงเป็นสิ่งที่ไม่เหมาะสมอย่างยิ่ง
ตัวอย่างการใช้สำนวน "สอนหนังสือสังฆราช" ในประโยค
- เธอไปให้คำแนะนำศาสตราจารย์ด้านฟิสิกส์เรื่องทฤษฎีสัมพัทธภาพเนี่ยนะ นั่นมันเหมือนสอนหนังสือสังฆราชชัดๆ
- อย่าไปพยายามสอนหนังสือสังฆราชเลย เขาเป็นผู้เชี่ยวชาญในเรื่องนี้มาสามสิบปีแล้ว เรายังเป็นแค่มือใหม่
สรุปและทบทวนเรื่อง สำนวน สุภาษิต และคำพังเพย
สุภาษิต และคำพังเพย จัดเป็น "สำนวน" ด้วยกันทั้งคู่ เพราะมีความหมายในเชิงเปรียบเทียบ และเป็นถ้อยคำที่ใช้สืบเนื่องกันมานาน
สุภาษิต เป็นถ้อยคำที่มักใช้คำสั้น ๆ กะทัดรัดแต่มีความหมายลึกซึ้ง มีสัมผัสคล้องจอง ส่วนใหญ่สุภาษิตที่ใช้ในสังคมไทยมักมีที่มาจากคำสอนทางพุทธศาสนา
คำพังเพย เป็นถ้อยคำที่ให้ข้อคิด โดยกล่าวถึงพฤติกรรมหรือธรรมชาติรอบตัว ส่วนมากมักเป็นถ้อยคำที่เป็นข้อสรุปการกระทำหรือพฤติกรรมทั่วไป อาจมีที่มาจากนิทาน ตำนาน วรรณคดี