ลดตัวลงไปทำสิ่งที่ต่ำกว่า ไม่คู่ควร
ประเภทสำนวน
"พิมเสนแลกเกลือ" จัดว่าเป็น คำพังเพย เพราะว่า เป็นการเปรียบเทียบการแลกสิ่งมีค่ามากกับสิ่งมีค่าน้อย มีความหมายแฝงที่ต้องตีความเพิ่มเติม ไม่ใช่คำสอนโดยตรงเหมือนสุภาษิต และไม่ใช่วลีเฉพาะที่ไม่สามารถแปลตรงตัวได้เหมือนสำนวนไทย
ที่มาและแนวคิดเบื้องหลัง
สำนวนนี้เปรียบเทียบระหว่างพิมเสน ซึ่งเป็นสารหอมที่มีราคาแพงในสมัยก่อน กับเกลือซึ่งเป็นสิ่งที่มีราคาถูกและหาได้ง่าย การแลกพิมเสนกับเกลือจึงเป็นการเสียเปรียบอย่างมาก เพราะเป็นการเอาของดีมีค่าไปแลกกับของธรรมดาราคาถูก
ตัวอย่างการใช้สำนวน "พิมเสนแลกเกลือ" ในประโยค
- การที่เธอลาออกจากงานที่มั่นคงเงินเดือนสูงไปทำงานชั่วคราวที่ไม่มีความแน่นอนแบบนี้ เหมือนพิมเสนแลกเกลือชัดๆ
- เขาขายบ้านติดริมน้ำทำเลดีเพื่อไปซื้อคอนโดเล็กๆ ในตึกเก่า นี่มันพิมเสนแลกเกลือชัดๆ
สรุปและทบทวนเรื่อง สำนวน สุภาษิต และคำพังเพย
สุภาษิต และคำพังเพย จัดเป็น "สำนวน" ด้วยกันทั้งคู่ เพราะมีความหมายในเชิงเปรียบเทียบ และเป็นถ้อยคำที่ใช้สืบเนื่องกันมานาน
สุภาษิต เป็นถ้อยคำที่มักใช้คำสั้น ๆ กะทัดรัดแต่มีความหมายลึกซึ้ง มีสัมผัสคล้องจอง ส่วนใหญ่สุภาษิตที่ใช้ในสังคมไทยมักมีที่มาจากคำสอนทางพุทธศาสนา
คำพังเพย เป็นถ้อยคำที่ให้ข้อคิด โดยกล่าวถึงพฤติกรรมหรือธรรมชาติรอบตัว ส่วนมากมักเป็นถ้อยคำที่เป็นข้อสรุปการกระทำหรือพฤติกรรมทั่วไป อาจมีที่มาจากนิทาน ตำนาน วรรณคดี