การแสดงอาการดีใจจนออกหน้าดูแล้วเกินงามส่วนใหญ่แล้วจะว่าผู้หญิงที่แสดงอาการดีใจและท่าทางไม่เรียบร้อย
ประเภทสำนวน
"ปลากระดี่ได้น้ำ" จัดว่าเป็น คำพังเพย เพราะว่า เป็นถ้อยคำที่เปรียบเปรยถึงพฤติกรรมของคนกับลักษณะของปลากระดี่ โดยต้องตีความเพิ่มเติม ไม่ได้ให้คำสอนโดยตรง แต่มีความหมายแฝงที่ต้องตีความ
ที่มาและแนวคิดเบื้องหลัง
สำนวนนี้มีที่มาจากธรรมชาติของปลากระดี่ ซึ่งเมื่อได้น้ำหรือได้อยู่ในน้ำจะแสดงอาการดีใจ กระโดดโลดเต้น ว่ายไปมาอย่างคล่องแคล่ว หรือมีชีวิตชีวามากขึ้น สำนวนนี้จึงใช้เปรียบเปรยถึงคนที่ได้โอกาสหรือได้อยู่ในสภาพแวดล้อมที่ตนถนัด แล้วแสดงความสามารถออกมาอย่างเต็มที่ หรือแสดงอาการดีใจอย่างออกนอกหน้า
ตัวอย่างการใช้สำนวน "ปลากระดี่ได้น้ำ" ในประโยค
- พอได้รับตำแหน่งเป็นหัวหน้าฝ่าย เขาก็เหมือนปลากระดี่ได้น้ำ แสดงความสามารถออกมาให้ทุกคนเห็นทันที
- นักดนตรีคนนี้พอได้ขึ้นเวที ก็เหมือนปลากระดี่ได้น้ำ ร้องเล่นเต้นรำอย่างมีความสุข จนคนดูประทับใจไปตามๆ กัน
- เด็กคนนี้ขี้อายมากเวลาอยู่ที่โรงเรียน แต่พอกลับถึงบ้านก็เหมือนปลากระดี่ได้น้ำ พูดคุยเสียงดัง กระโดดโลดเต้นไปทั่ว
สรุปและทบทวนเรื่อง สำนวน สุภาษิต และคำพังเพย
สุภาษิต และคำพังเพย จัดเป็น "สำนวน" ด้วยกันทั้งคู่ เพราะมีความหมายในเชิงเปรียบเทียบ และเป็นถ้อยคำที่ใช้สืบเนื่องกันมานาน
สุภาษิต เป็นถ้อยคำที่มักใช้คำสั้น ๆ กะทัดรัดแต่มีความหมายลึกซึ้ง มีสัมผัสคล้องจอง ส่วนใหญ่สุภาษิตที่ใช้ในสังคมไทยมักมีที่มาจากคำสอนทางพุทธศาสนา
คำพังเพย เป็นถ้อยคำที่ให้ข้อคิด โดยกล่าวถึงพฤติกรรมหรือธรรมชาติรอบตัว ส่วนมากมักเป็นถ้อยคำที่เป็นข้อสรุปการกระทำหรือพฤติกรรมทั่วไป อาจมีที่มาจากนิทาน ตำนาน วรรณคดี
ประเภทสำนวน
"ปลากระดี่ได้น้ำ" จัดว่าเป็น คำพังเพย เพราะว่า เป็นถ้อยคำเปรียบเทียบที่ใช้อุปมาอุปไมย โดยเปรียบพฤติกรรมของปลากระดี่กับลักษณะของคนที่ได้โอกาสในสิ่งที่ต้องการแล้วดีใจมาก ไม่ใช่คำสอนโดยตรงเหมือนสุภาษิต และไม่ใช่แค่วลีสั้นๆ ที่มีความหมายเฉพาะเหมือนสำนวนไทย
ที่มาและแนวคิดเบื้องหลัง
คำพังเพยนี้มีที่มาจากธรรมชาติของปลากระดี่ ซึ่งเป็นปลาน้ำจืดที่มีลักษณะพิเศษคือชอบกระโดดและแสดงอาการดีใจอย่างชัดเจนเมื่อได้อยู่ในน้ำที่สะอาดหรือได้รับอิสระในการเคลื่อนไหว จะว่ายน้ำอย่างคล่องแคล่วและกระตือรือร้น เปรียบเหมือนคนที่ได้โอกาสดีๆ หรือได้อยู่ในสภาพแวดล้อมที่ตนเองถนัดแล้วแสดงความสามารถออกมาอย่างเต็มที่
ตัวอย่างการใช้สำนวน "ปลากระดี่ได้น้ำ" ในประโยค
- พอเขาได้รับโอกาสให้ขึ้นมาเป็นหัวหน้าฝ่าย ก็เหมือนปลากระดี่ได้น้ำ ทำงานได้อย่างกระตือรือร้นและมีประสิทธิภาพสุดๆ
- นักแสดงคนนี้พอได้รับบทที่ถนัด ก็เหมือนปลากระดี่ได้น้ำ แสดงออกมาได้อย่างเต็มที่จนได้รับคำชื่นชมมากมาย
สรุปและทบทวนเรื่อง สำนวน สุภาษิต และคำพังเพย
สุภาษิต และคำพังเพย จัดเป็น "สำนวน" ด้วยกันทั้งคู่ เพราะมีความหมายในเชิงเปรียบเทียบ และเป็นถ้อยคำที่ใช้สืบเนื่องกันมานาน
สุภาษิต เป็นถ้อยคำที่มักใช้คำสั้น ๆ กะทัดรัดแต่มีความหมายลึกซึ้ง มีสัมผัสคล้องจอง ส่วนใหญ่สุภาษิตที่ใช้ในสังคมไทยมักมีที่มาจากคำสอนทางพุทธศาสนา
คำพังเพย เป็นถ้อยคำที่ให้ข้อคิด โดยกล่าวถึงพฤติกรรมหรือธรรมชาติรอบตัว ส่วนมากมักเป็นถ้อยคำที่เป็นข้อสรุปการกระทำหรือพฤติกรรมทั่วไป อาจมีที่มาจากนิทาน ตำนาน วรรณคดี
