ประเภทสำนวน
"บ้านนอกคอกนา" จัดว่าเป็น คำพังเพย เพราะว่า เป็นคำเปรียบเปรยถึงลักษณะหรือพฤติกรรมของคน ต้องตีความเพิ่มเติม ไม่ใช่คำสอนโดยตรงเหมือนสุภาษิต และไม่ใช่คำเฉพาะที่แปลตรงตัวไม่ได้เหมือนสำนวนไทย
ที่มาและแนวคิดเบื้องหลัง
มาจากลักษณะของคนที่อยู่ห่างไกลจากเมืองหรือชุมชนใหญ่ คือคนที่อาศัยอยู่บ้านนอกและทำงานในทุ่งนา (คอกนา) เมื่อเข้าสู่เมืองหรือสังคมที่ซับซ้อนอาจไม่คุ้นชิน มีกิริยามารยาทหรือความรู้ที่ไม่ทันสมัย ใช้เปรียบเปรยถึงคนที่ไม่ทันโลก ไม่ทันสมัย ล้าหลัง หรือมีท่าทางเชย ไม่มีความเป็นคนเมือง
ตัวอย่างการใช้สำนวน "บ้านนอกคอกนา" ในประโยค
- เด็กรุ่นใหม่เขาไม่ใช้โทรศัพท์แบบกดปุ่มกันแล้ว ตอนนี้เป็นยุคสมาร์ทโฟนแล้ว แต่คุณลุงยังใช้โทรศัพท์รุ่นเก่า บ้านนอกคอกนาจริงๆ
- อย่าพูดจาบ้านนอกคอกนาแบบนั้นเลย เดี๋ยวนี้เขาไม่เรียกผู้หญิงว่า 'แม่นาง' กันแล้วนะ
สรุปและทบทวนเรื่อง สำนวน สุภาษิต และคำพังเพย
สุภาษิต และคำพังเพย จัดเป็น "สำนวน" ด้วยกันทั้งคู่ เพราะมีความหมายในเชิงเปรียบเทียบ และเป็นถ้อยคำที่ใช้สืบเนื่องกันมานาน
สุภาษิต เป็นถ้อยคำที่มักใช้คำสั้น ๆ กะทัดรัดแต่มีความหมายลึกซึ้ง มีสัมผัสคล้องจอง ส่วนใหญ่สุภาษิตที่ใช้ในสังคมไทยมักมีที่มาจากคำสอนทางพุทธศาสนา
คำพังเพย เป็นถ้อยคำที่ให้ข้อคิด โดยกล่าวถึงพฤติกรรมหรือธรรมชาติรอบตัว ส่วนมากมักเป็นถ้อยคำที่เป็นข้อสรุปการกระทำหรือพฤติกรรมทั่วไป อาจมีที่มาจากนิทาน ตำนาน วรรณคดี
