ประเภทสำนวน
"ช้างเท้าหน้า" จัดว่าเป็น คำพังเพย เพราะว่า เป็นข้อความเปรียบเทียบที่มีความหมายแฝง ต้องตีความเพิ่มเติม ไม่ใช่คำสอนโดยตรงเหมือนสุภาษิต และไม่ใช่วลีที่แปลตรงตัวไม่ได้เหมือนสำนวนไทย แต่เป็นการเปรียบเปรยพฤติกรรมบางอย่างที่ต้องตีความต่อ
ที่มาและแนวคิดเบื้องหลัง
สำนวนนี้เปรียบเทียบจากลักษณะการเดินของช้าง ซึ่งเมื่อเดินไปข้างหน้า ขาหน้าย่อมไปก่อนขาหลังตามธรรมชาติ เมื่อนำมาใช้กับคน จึงหมายถึงการเป็นผู้นำหรือผู้ทำเป็นตัวอย่างนำหน้าให้ผู้อื่นทำตาม โดยเฉพาะผู้ที่มีประสบการณ์มากกว่าหรืออยู่ในตำแหน่งที่สูงกว่า
ตัวอย่างการใช้สำนวน "ช้างเท้าหน้า" ในประโยค
- พี่ในฐานะช้างเท้าหน้าควรวางตัวให้เป็นแบบอย่างที่ดีแก่น้องๆ
- อาจารย์รุ่นเก่าเป็นช้างเท้าหน้าให้อาจารย์รุ่นใหม่ได้เรียนรู้วิธีการสอนที่มีประสิทธิภาพ
- เขาเป็นช้างเท้าหน้าในการริเริ่มโครงการนี้ จึงต้องทำงานหนักกว่าคนอื่น
สรุปและทบทวนเรื่อง สำนวน สุภาษิต และคำพังเพย
สุภาษิต และคำพังเพย จัดเป็น "สำนวน" ด้วยกันทั้งคู่ เพราะมีความหมายในเชิงเปรียบเทียบ และเป็นถ้อยคำที่ใช้สืบเนื่องกันมานาน
สุภาษิต เป็นถ้อยคำที่มักใช้คำสั้น ๆ กะทัดรัดแต่มีความหมายลึกซึ้ง มีสัมผัสคล้องจอง ส่วนใหญ่สุภาษิตที่ใช้ในสังคมไทยมักมีที่มาจากคำสอนทางพุทธศาสนา
คำพังเพย เป็นถ้อยคำที่ให้ข้อคิด โดยกล่าวถึงพฤติกรรมหรือธรรมชาติรอบตัว ส่วนมากมักเป็นถ้อยคำที่เป็นข้อสรุปการกระทำหรือพฤติกรรมทั่วไป อาจมีที่มาจากนิทาน ตำนาน วรรณคดี
