ประเภทสำนวน
"ข้าวใหม่ปลามัน" จัดว่าเป็น คำพังเพย เพราะว่า เป็นคำเปรียบเปรยที่มีความหมายแฝง ต้องตีความเพิ่มเติม ไม่ได้เป็นคำสอนโดยตรงเหมือนสุภาษิต และเป็นการเปรียบเทียบสภาพบางอย่างกับคู่สามีภรรยาที่เพิ่งแต่งงานใหม่
ที่มาและแนวคิดเบื้องหลัง
คำพังเพยนี้เปรียบสถานการณ์ของคู่แต่งงานใหม่กับอาหารที่ดีที่สุด คือ 'ข้าวใหม่' ซึ่งหมายถึงข้าวที่เพิ่งเก็บเกี่ยวใหม่ๆ จะมีรสชาติหอมและนุ่ม ส่วน 'ปลามัน' คือปลาที่มีไขมันมาก เนื้อนุ่ม รสชาติดี เมื่อนำมารวมกันจึงหมายถึงคู่สามีภรรยาที่เพิ่งแต่งงานกันใหม่ๆ จะมีความรักและความสุขมาก ยังมีเสน่ห์ให้กันและกัน ยังไม่มีความขัดแย้งหรือปัญหาชีวิตครอบครัวเข้ามารบกวน
ตัวอย่างการใช้สำนวน "ข้าวใหม่ปลามัน" ในประโยค
- พี่มายด์กับพี่ป๊อบแต่งงานกันได้แค่สองเดือน ยังอยู่ในช่วงข้าวใหม่ปลามัน ไปไหนก็ไปด้วยกันตลอด
- คู่รักที่อยู่ในช่วงข้าวใหม่ปลามันมักจะมองไม่เห็นข้อบกพร่องของกันและกัน เพราะยังอยู่ในช่วงหวานชื่น
สรุปและทบทวนเรื่อง สำนวน สุภาษิต และคำพังเพย
สุภาษิต และคำพังเพย จัดเป็น "สำนวน" ด้วยกันทั้งคู่ เพราะมีความหมายในเชิงเปรียบเทียบ และเป็นถ้อยคำที่ใช้สืบเนื่องกันมานาน
สุภาษิต เป็นถ้อยคำที่มักใช้คำสั้น ๆ กะทัดรัดแต่มีความหมายลึกซึ้ง มีสัมผัสคล้องจอง ส่วนใหญ่สุภาษิตที่ใช้ในสังคมไทยมักมีที่มาจากคำสอนทางพุทธศาสนา
คำพังเพย เป็นถ้อยคำที่ให้ข้อคิด โดยกล่าวถึงพฤติกรรมหรือธรรมชาติรอบตัว ส่วนมากมักเป็นถ้อยคำที่เป็นข้อสรุปการกระทำหรือพฤติกรรมทั่วไป อาจมีที่มาจากนิทาน ตำนาน วรรณคดี
