ชอบวิวาทกันอยู่เสมอเมื่ออยู่ใกล้กัน ไม่ถูกกัน
คนสองคนที่ไม่ถูกกันอยู่ใกล้กันเมื่อไรก็ต้องทะเลาะวิวาทกันเมื่อนั้น
ประเภทสำนวน
"ขมิ้นกับปูน" จัดว่าเป็น คำพังเพย เพราะว่า เป็นถ้อยคำที่มีการเปรียบเทียบความขัดแย้ง ไม่ลงรอยกันระหว่างสองสิ่ง (ขมิ้นกับปูน) เพื่อสื่อถึงลักษณะของคนที่เข้ากันไม่ได้ มีการเปรียบเปรยแฝงความหมายโดยนัย จึงเป็นคำพังเพยตามหลักภาษาไทย
ที่มาและแนวคิดเบื้องหลัง
มาจากปฏิกิริยาทางเคมีระหว่างขมิ้น (สมุนไพรสีเหลือง) และปูนขาว เมื่อนำทั้งสองสิ่งมาผสมกันจะเกิดปฏิกิริยาเคมีทำให้เกิดสีแดงเข้ม และเกิดการเดือดปุดๆ ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ของความไม่ลงรอยกัน การเดือดดาลของอารมณ์ เป็นภาพที่คนโบราณนำมาเปรียบเทียบกับคน 2 คนที่มีนิสัยหรือความคิดขัดแย้งกันอย่างรุนแรง
ตัวอย่างการใช้สำนวน "ขมิ้นกับปูน" ในประโยค
- พี่กับน้องคู่นี้เป็นขมิ้นกับปูนเลย อยู่ด้วยกันทีไรก็ทะเลาะกันทุกที
- อย่าให้เขาสองคนต้องทำงานด้วยกันเลย พวกเขาเป็นขมิ้นกับปูน เถียงกันตั้งแต่เจอหน้า
- แม่สามีกับลูกสะใภ้คู่นี้เป็นขมิ้นกับปูนกันมาตั้งแต่แรก พูดอะไรก็ไม่เคยเห็นด้วยกันเลย
สรุปและทบทวนเรื่อง สำนวน สุภาษิต และคำพังเพย
สุภาษิต และคำพังเพย จัดเป็น "สำนวน" ด้วยกันทั้งคู่ เพราะมีความหมายในเชิงเปรียบเทียบ และเป็นถ้อยคำที่ใช้สืบเนื่องกันมานาน
สุภาษิต เป็นถ้อยคำที่มักใช้คำสั้น ๆ กะทัดรัดแต่มีความหมายลึกซึ้ง มีสัมผัสคล้องจอง ส่วนใหญ่สุภาษิตที่ใช้ในสังคมไทยมักมีที่มาจากคำสอนทางพุทธศาสนา
คำพังเพย เป็นถ้อยคำที่ให้ข้อคิด โดยกล่าวถึงพฤติกรรมหรือธรรมชาติรอบตัว ส่วนมากมักเป็นถ้อยคำที่เป็นข้อสรุปการกระทำหรือพฤติกรรมทั่วไป อาจมีที่มาจากนิทาน ตำนาน วรรณคดี
ประเภทสำนวน
"ขมิ้นกับปูน" จัดว่าเป็น คำพังเพย เพราะว่า เป็นการเปรียบเทียบลักษณะความขัดแย้งระหว่างสิ่งสองสิ่ง ไม่ได้สอนโดยตรงแบบสุภาษิต แต่ต้องตีความเพิ่มเติมถึงการเปรียบเปรยพฤติกรรมของคนที่เข้ากันไม่ได้
ที่มาและแนวคิดเบื้องหลัง
สำนวนนี้มีที่มาจากปฏิกิริยาทางเคมีระหว่างขมิ้น (มีสีเหลือง) กับปูนขาว เมื่อนำมาผสมกันจะเกิดปฏิกิริยาทำให้เกิดสีแดงเข้ม และเดือดพล่าน แสดงถึงความขัดแย้งรุนแรง จึงนำมาเปรียบเทียบกับคนสองคนที่มีนิสัยหรือความคิดขัดแย้งกันอย่างรุนแรง เมื่ออยู่ด้วยกันจะทะเลาะเบาะแว้งกันตลอดเวลา
ตัวอย่างการใช้สำนวน "ขมิ้นกับปูน" ในประโยค
- แม่สามีกับลูกสะใภ้คู่นี้เป็นขมิ้นกับปูนกันเลย เจอกันทีไรต้องมีปากเสียงกันทุกที
- เขากับฉันเป็นขมิ้นกับปูน แค่อยู่ในห้องเดียวกันก็อึดอัดแล้ว
- อย่าให้สองคนนั้นทำงานด้วยกันเลย เพราะพวกเขาเป็นขมิ้นกับปูน ทำงานร่วมกันไม่ได้แน่นอน
สรุปและทบทวนเรื่อง สำนวน สุภาษิต และคำพังเพย
สุภาษิต และคำพังเพย จัดเป็น "สำนวน" ด้วยกันทั้งคู่ เพราะมีความหมายในเชิงเปรียบเทียบ และเป็นถ้อยคำที่ใช้สืบเนื่องกันมานาน
สุภาษิต เป็นถ้อยคำที่มักใช้คำสั้น ๆ กะทัดรัดแต่มีความหมายลึกซึ้ง มีสัมผัสคล้องจอง ส่วนใหญ่สุภาษิตที่ใช้ในสังคมไทยมักมีที่มาจากคำสอนทางพุทธศาสนา
คำพังเพย เป็นถ้อยคำที่ให้ข้อคิด โดยกล่าวถึงพฤติกรรมหรือธรรมชาติรอบตัว ส่วนมากมักเป็นถ้อยคำที่เป็นข้อสรุปการกระทำหรือพฤติกรรมทั่วไป อาจมีที่มาจากนิทาน ตำนาน วรรณคดี
