จะอบรมสั่งสอนอะไรก็ทำเสียตั้งแต่เด็ก เพราะอบรมสั่งสอนง่าย จะสอนให้เป็นอะไรก็ได้ ส่วนคนแก่นั้นสอนยาก
เหมือนไม้แก่ถ้าดัดก็หัก ผิดกับไม้อ่อนซึ่งดัดง่ายไม่หัก
อบรมสั่งสอนเด็กให้ประพฤติดีได้ง่ายกว่าอบรมสั่งสอนผู้ใหญ่
ประเภทสำนวน
"ไม้อ่อนดัดง่าย ไม้แก่ดัดยาก" จัดว่าเป็น สุภาษิต เพราะว่า เป็นข้อความที่ให้คำสอนหรือข้อคิดโดยตรง มีความหมายชัดเจนในตัวเอง สามารถเข้าใจได้ทันทีโดยไม่ต้องตีความมาก และให้หลักปฏิบัติที่ถูกต้องตามทำนองคลองธรรม
ที่มาและแนวคิดเบื้องหลัง
สุภาษิตนี้เปรียบเทียบธรรมชาติของไม้กับการอบรมสั่งสอนมนุษย์ ไม้ที่ยังอ่อนสามารถดัดหรือทำให้โค้งงอตามต้องการได้ง่าย ในขณะที่ไม้แก่หรือไม้ที่แข็งแล้วจะดัดให้เป็นรูปทรงต่างๆ ได้ยาก เปรียบเสมือนการสั่งสอนอบรมเด็กจะทำได้ง่ายกว่าผู้ใหญ่ เพราะเด็กยังไม่มีความคิดความเชื่อที่ฝังแน่น การปลูกฝังคุณธรรม ความรู้ และนิสัยที่ดีจึงควรเริ่มตั้งแต่วัยเด็ก
ตัวอย่างการใช้สำนวน "ไม้อ่อนดัดง่าย ไม้แก่ดัดยาก" ในประโยค
- ผู้ปกครองควรสอนลูกให้มีระเบียบวินัยตั้งแต่เล็กๆ เพราะไม้อ่อนดัดง่าย ไม้แก่ดัดยาก ถ้าปล่อยให้เติบโตมาจนเป็นผู้ใหญ่แล้วค่อยมาแก้ก็จะยากขึ้น
- หลักสูตรการศึกษาปฐมวัยให้ความสำคัญกับการปลูกฝังค่านิยมที่ดีงามตั้งแต่เด็ก เพราะไม้อ่อนดัดง่าย ไม้แก่ดัดยาก การสร้างรากฐานที่ดีตั้งแต่ต้นจะทำให้เด็กเติบโตเป็นพลเมืองที่มีคุณภาพ
สรุปและทบทวนเรื่อง สำนวน สุภาษิต และคำพังเพย
สุภาษิต และคำพังเพย จัดเป็น "สำนวน" ด้วยกันทั้งคู่ เพราะมีความหมายในเชิงเปรียบเทียบ และเป็นถ้อยคำที่ใช้สืบเนื่องกันมานาน
สุภาษิต เป็นถ้อยคำที่มักใช้คำสั้น ๆ กะทัดรัดแต่มีความหมายลึกซึ้ง มีสัมผัสคล้องจอง ส่วนใหญ่สุภาษิตที่ใช้ในสังคมไทยมักมีที่มาจากคำสอนทางพุทธศาสนา
คำพังเพย เป็นถ้อยคำที่ให้ข้อคิด โดยกล่าวถึงพฤติกรรมหรือธรรมชาติรอบตัว ส่วนมากมักเป็นถ้อยคำที่เป็นข้อสรุปการกระทำหรือพฤติกรรมทั่วไป อาจมีที่มาจากนิทาน ตำนาน วรรณคดี
ประเภทสำนวน
"ไม้อ่อนดัดง่าย ไม้แก่ดัดยาก" จัดว่าเป็น สุภาษิต เพราะว่า เป็นคำสอนหรือข้อคิดที่ชัดเจนตรงไปตรงมา มีความสมบูรณ์ในตัวเอง และให้ข้อคิดคำสอนที่ให้แนวทางการปฏิบัติ โดยเฉพาะเรื่องการอบรมสั่งสอนเด็ก
ที่มาและแนวคิดเบื้องหลัง
สุภาษิตนี้เปรียบเทียบไม้อ่อนและไม้แก่กับการศึกษาอบรมคน กล่าวคือ เด็กเปรียบเหมือนไม้อ่อนที่ยังสามารถดัดให้เป็นรูปร่างที่ต้องการได้ง่าย เพราะยังอ่อน ยืดหยุ่น และปรับตัวได้ ส่วนผู้ใหญ่เปรียบเหมือนไม้แก่ที่แข็งตัวแล้ว การจะดัดหรือเปลี่ยนแปลงความคิด นิสัย หรือพฤติกรรมจึงทำได้ยากกว่า
ตัวอย่างการใช้สำนวน "ไม้อ่อนดัดง่าย ไม้แก่ดัดยาก" ในประโยค
- พ่อแม่ควรเริ่มสอนลูกตั้งแต่ยังเล็ก เพราะไม้อ่อนดัดง่าย ไม้แก่ดัดยาก ถ้าปล่อยให้โตเป็นผู้ใหญ่แล้วค่อยมาสอน อาจสายเกินไป
- ครูใหญ่เน้นย้ำกับคณะครูว่าต้องปลูกฝังระเบียบวินัยให้นักเรียนตั้งแต่ชั้นประถม เพราะไม้อ่อนดัดง่าย ไม้แก่ดัดยาก
สรุปและทบทวนเรื่อง สำนวน สุภาษิต และคำพังเพย
สุภาษิต และคำพังเพย จัดเป็น "สำนวน" ด้วยกันทั้งคู่ เพราะมีความหมายในเชิงเปรียบเทียบ และเป็นถ้อยคำที่ใช้สืบเนื่องกันมานาน
สุภาษิต เป็นถ้อยคำที่มักใช้คำสั้น ๆ กะทัดรัดแต่มีความหมายลึกซึ้ง มีสัมผัสคล้องจอง ส่วนใหญ่สุภาษิตที่ใช้ในสังคมไทยมักมีที่มาจากคำสอนทางพุทธศาสนา
คำพังเพย เป็นถ้อยคำที่ให้ข้อคิด โดยกล่าวถึงพฤติกรรมหรือธรรมชาติรอบตัว ส่วนมากมักเป็นถ้อยคำที่เป็นข้อสรุปการกระทำหรือพฤติกรรมทั่วไป อาจมีที่มาจากนิทาน ตำนาน วรรณคดี
