ประเภทสำนวน
"แตงร่มใบ" จัดว่าเป็น คำพังเพย เพราะว่า เป็นคำเปรียบเปรยที่ต้องตีความเพิ่มเติม มีลักษณะเปรียบเทียบพฤติกรรมของคนบางประเภท ไม่ใช่คำสอนโดยตรงเหมือนสุภาษิต และไม่ใช่วลีที่มีความหมายเฉพาะแบบสำนวนไทย
ที่มาและแนวคิดเบื้องหลัง
คำนี้มีที่มาจากสภาพของต้นแตง ซึ่งมีใบกว้างคล้ายร่ม แต่ลำต้นเป็นเถาเลื้อยเล็กๆ ไม่แข็งแรง ไม่สามารถตั้งตรงได้เหมือนต้นไม้ทั่วไป ใช้เปรียบกับคนที่ดูภายนอกว่าดีหรือน่านับถือ แต่แท้จริงแล้วไม่มีความมั่นคงหรือเป็นที่พึ่งพาได้
ตัวอย่างการใช้สำนวน "แตงร่มใบ" ในประโยค
- เขาเป็นคนแตงร่มใบ ดูภายนอกเหมือนมีฐานะดี แต่งตัวดี แต่ความจริงเป็นคนไม่มีหลักฐานมั่นคง
- อย่าไปพึ่งพาบริษัทนั้นเลย เขาเป็นแบบแตงร่มใบ ภายนอกดูใหญ่โต แต่ฐานะไม่มั่นคง
- อย่าหลงเชื่อคำพูดของเขา เขาเป็นคนแตงร่มใบ พูดจาน่าเชื่อถือ แต่ไม่มีความจริงใจหรือความสามารถจริง
สรุปและทบทวนเรื่อง สำนวน สุภาษิต และคำพังเพย
สุภาษิต และคำพังเพย จัดเป็น "สำนวน" ด้วยกันทั้งคู่ เพราะมีความหมายในเชิงเปรียบเทียบ และเป็นถ้อยคำที่ใช้สืบเนื่องกันมานาน
สุภาษิต เป็นถ้อยคำที่มักใช้คำสั้น ๆ กะทัดรัดแต่มีความหมายลึกซึ้ง มีสัมผัสคล้องจอง ส่วนใหญ่สุภาษิตที่ใช้ในสังคมไทยมักมีที่มาจากคำสอนทางพุทธศาสนา
คำพังเพย เป็นถ้อยคำที่ให้ข้อคิด โดยกล่าวถึงพฤติกรรมหรือธรรมชาติรอบตัว ส่วนมากมักเป็นถ้อยคำที่เป็นข้อสรุปการกระทำหรือพฤติกรรมทั่วไป อาจมีที่มาจากนิทาน ตำนาน วรรณคดี
ประเภทสำนวน
"แตงร่มใบ" จัดว่าเป็น คำพังเพย เพราะว่า เป็นการเปรียบเปรยพฤติกรรมของคน มีความหมายแฝงต้องตีความเพิ่มเติม ไม่ใช่คำสอนโดยตรงเหมือนสุภาษิต และไม่ใช่คำหรือวลีสั้นๆ ที่มีความหมายเฉพาะเหมือนสำนวนไทย
ที่มาและแนวคิดเบื้องหลัง
คำพังเพยนี้เปรียบเทียบกับลักษณะของต้นแตงที่มีใบกว้างแผ่คลุมเพื่อให้ร่มเงา 'แตงร่มใบ' หมายถึง คนที่ชอบแสดงตัวว่ารู้ดี หรือเก่งกว่าคนอื่น ทั้งที่ความจริงไม่ได้มีความรู้ความสามารถอะไรมากมาย เป็นเพียงการทำตัวโอ้อวด อวดฉลาด พูดแต่ทฤษฎีแต่ไม่มีผลงานจริง เหมือนต้นแตงที่มีใบแผ่กว้างให้ร่มเงา แต่พอดูผลกลับมีลูกเล็กหรือไม่มีลูก
ตัวอย่างการใช้สำนวน "แตงร่มใบ" ในประโยค
- เขาชอบพูดว่าตัวเองเก่งภาษาอังกฤษ แต่พอให้แปลเอกสารจริงๆ กลับทำไม่ได้ เป็นแตงร่มใบชัดๆ
- อย่าเชื่อคำโอ้อวดของนักการเมืองคนนั้นเลย เขาแค่แตงร่มใบเท่านั้น พูดเก่งแต่ทำงานไม่เป็นชิ้นเป็นอัน
สรุปและทบทวนเรื่อง สำนวน สุภาษิต และคำพังเพย
สุภาษิต และคำพังเพย จัดเป็น "สำนวน" ด้วยกันทั้งคู่ เพราะมีความหมายในเชิงเปรียบเทียบ และเป็นถ้อยคำที่ใช้สืบเนื่องกันมานาน
สุภาษิต เป็นถ้อยคำที่มักใช้คำสั้น ๆ กะทัดรัดแต่มีความหมายลึกซึ้ง มีสัมผัสคล้องจอง ส่วนใหญ่สุภาษิตที่ใช้ในสังคมไทยมักมีที่มาจากคำสอนทางพุทธศาสนา
คำพังเพย เป็นถ้อยคำที่ให้ข้อคิด โดยกล่าวถึงพฤติกรรมหรือธรรมชาติรอบตัว ส่วนมากมักเป็นถ้อยคำที่เป็นข้อสรุปการกระทำหรือพฤติกรรมทั่วไป อาจมีที่มาจากนิทาน ตำนาน วรรณคดี
