เล็กแต่เก่งกล้าสามารถมาก, เล็กแต่มีพิษสง
เล็กแต่มีความสามารถเกินตัว, เล็กแต่มีพิษสงมาก
ประเภทสำนวน
"เล็กพริกขี้หนู" จัดว่าเป็น คำพังเพย เพราะว่า เป็นการเปรียบเทียบลักษณะของคนหรือสิ่งที่มีขนาดเล็กแต่มีความสามารถหรือพลังมาก โดยต้องตีความเพิ่มเติม ไม่ใช่คำสอนโดยตรงเหมือนสุภาษิต และไม่ใช่วลีเฉพาะที่แปลตรงตัวไม่ได้เหมือนสำนวนไทย
ที่มาและแนวคิดเบื้องหลัง
เปรียบเทียบกับพริกขี้หนูที่มีขนาดเล็กแต่มีรสเผ็ดจัด สื่อถึงคนหรือสิ่งที่แม้จะมีขนาดเล็ก ตัวเล็ก หรือดูไม่น่ากลัว แต่กลับมีความสามารถ พลัง หรือฤทธิ์เดชมากเกินตัว ความหมายในเชิงบวก สื่อถึงการไม่ควรดูถูกคนที่มีรูปร่างเล็ก อายุน้อย หรือดูไม่น่ากลัวภายนอก
ตัวอย่างการใช้สำนวน "เล็กพริกขี้หนู" ในประโยค
- น้องตั้มตัวเล็กแค่นี้ แต่เล่นกีฬาได้หลายอย่างมาก สมกับเป็นเล็กพริกขี้หนูจริงๆ
- อย่าดูถูกทีมฟุตบอลโรงเรียนเรา แม้จะมีนักเตะตัวเล็กแต่เป็นเล็กพริกขี้หนู เล่นเก่งทุกคน
- บริษัทของเรามีขนาดเล็กแต่เป็นเล็กพริกขี้หนู ทำกำไรได้มากกว่าบริษัทใหญ่หลายแห่ง
สรุปและทบทวนเรื่อง สำนวน สุภาษิต และคำพังเพย
สุภาษิต และคำพังเพย จัดเป็น "สำนวน" ด้วยกันทั้งคู่ เพราะมีความหมายในเชิงเปรียบเทียบ และเป็นถ้อยคำที่ใช้สืบเนื่องกันมานาน
สุภาษิต เป็นถ้อยคำที่มักใช้คำสั้น ๆ กะทัดรัดแต่มีความหมายลึกซึ้ง มีสัมผัสคล้องจอง ส่วนใหญ่สุภาษิตที่ใช้ในสังคมไทยมักมีที่มาจากคำสอนทางพุทธศาสนา
คำพังเพย เป็นถ้อยคำที่ให้ข้อคิด โดยกล่าวถึงพฤติกรรมหรือธรรมชาติรอบตัว ส่วนมากมักเป็นถ้อยคำที่เป็นข้อสรุปการกระทำหรือพฤติกรรมทั่วไป อาจมีที่มาจากนิทาน ตำนาน วรรณคดี
ประเภทสำนวน
"เล็กพริกขี้หนู" จัดว่าเป็น คำพังเพย เพราะว่า เป็นข้อความเปรียบเทียบระหว่างพริกขี้หนูที่มีขนาดเล็กแต่รสชาติเผ็ดจัด กับคนที่แม้ตัวเล็กหรือดูไม่น่ากลัว แต่มีความสามารถหรือความเก่งกล้าเกินตัว มีลักษณะเป็นการเปรียบเปรยที่ต้องตีความ ไม่ใช่คำสอนโดยตรงเหมือนสุภาษิต
ที่มาและแนวคิดเบื้องหลัง
พริกขี้หนูมีลักษณะเด่นคือมีขนาดเล็กแต่มีความเผ็ดจัด คำพังเพยนี้จึงใช้เปรียบเทียบกับคนที่แม้จะมีรูปร่างเล็ก อายุน้อย หรือดูไม่น่าเกรงขาม แต่กลับมีความสามารถ ความเก่ง หรือความกล้าหาญเกินกว่าที่คนทั่วไปจะคาดคิดได้จากรูปลักษณ์ภายนอก สะท้อนแนวคิดว่าไม่ควรตัดสินคนจากภายนอกเพียงอย่างเดียว
ตัวอย่างการใช้สำนวน "เล็กพริกขี้หนู" ในประโยค
- น้องเล็กตัวแค่นี้ แต่เล่นเปียโนเก่งมาก สมแล้วที่เป็นเล็กพริกขี้หนู
- อย่าดูถูกทีมฟุตบอลโรงเรียนเรานะ ถึงเด็กจะตัวเล็กแต่เป็นเล็กพริกขี้หนูทั้งนั้น แข่งชนะโรงเรียนใหญ่ๆ มาหลายที่แล้ว
- คนอย่าง สมชาย ถึงจะตัวเล็กแต่ก็เป็นเล็กพริกขี้หนู ไม่เคยกลัวใคร ทั้งเก่งทั้งกล้า
สรุปและทบทวนเรื่อง สำนวน สุภาษิต และคำพังเพย
สุภาษิต และคำพังเพย จัดเป็น "สำนวน" ด้วยกันทั้งคู่ เพราะมีความหมายในเชิงเปรียบเทียบ และเป็นถ้อยคำที่ใช้สืบเนื่องกันมานาน
สุภาษิต เป็นถ้อยคำที่มักใช้คำสั้น ๆ กะทัดรัดแต่มีความหมายลึกซึ้ง มีสัมผัสคล้องจอง ส่วนใหญ่สุภาษิตที่ใช้ในสังคมไทยมักมีที่มาจากคำสอนทางพุทธศาสนา
คำพังเพย เป็นถ้อยคำที่ให้ข้อคิด โดยกล่าวถึงพฤติกรรมหรือธรรมชาติรอบตัว ส่วนมากมักเป็นถ้อยคำที่เป็นข้อสรุปการกระทำหรือพฤติกรรมทั่วไป อาจมีที่มาจากนิทาน ตำนาน วรรณคดี
