ล้มขณะที่ยืนอยู่ เช่น ถูกเตะล้มทั้งยืน เป็นลมล้มทั้งยืน, โดยปริยายหมายถึงอาการที่สิ้นเนื้อประดาตัวหรือผิดหวังอย่างรุนแรงโดยไม่เคยคาดคิด ทันทีทันใดโดยไม่เคยคาดคิดมาก่อน เช่น พอรู้ว่าลูกถูกรถทับตายเลยเสียใจแทบล้มทั้งยืน.
ที่แทบสิ้นสติ หรือทรุดลงเพราะหมดเนื้อหมดตัว หรือผิดหวังรุนแรงโดยไม่คาดคิดมาก่อน
ประเภทสำนวน
"ล้มทั้งยืน" จัดว่าเป็น คำพังเพย เพราะว่า เป็นข้อความเปรียบเปรยถึงสถานการณ์ที่มีความหมายแฝงต้องตีความเพิ่มเติม ไม่ใช่คำสอนโดยตรงเหมือนสุภาษิต และเป็นวลีที่ต้องตีความเป็นภาพรวมมากกว่าแปลความหมายตรงตัว
ที่มาและแนวคิดเบื้องหลัง
คำพังเพยนี้เปรียบเปรยถึงคนที่ล้มเหลวหรือประสบความพินาศในขณะที่ยังมีฐานะดี มีตำแหน่งสูง หรืออยู่ในช่วงที่รุ่งเรืองที่สุด คล้ายกับการล้ม (พ่ายแพ้หรือประสบหายนะ) ในขณะที่ยังยืนอยู่ (ยังอยู่ในสถานะที่ดี) ซึ่งเป็นสิ่งที่ขัดแย้งกันในตัวเองและแสดงถึงความรวดเร็วของการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้น
ตัวอย่างการใช้สำนวน "ล้มทั้งยืน" ในประโยค
- นักการเมืองคนนั้นเพิ่งได้รับตำแหน่งรัฐมนตรีได้ไม่ถึงเดือน แต่กลับโดนจับได้ว่าทุจริต ต้องลาออกจากตำแหน่ง เรียกว่าล้มทั้งยืนเลยทีเดียว
- เศรษฐีรายนั้นเพิ่งซื้อเครื่องบินส่วนตัวได้ไม่นาน ธุรกิจกลับล้มละลายกะทันหัน ล้มทั้งยืนจากเศรษฐีกลายเป็นคนมีหนี้สินล้นพ้นตัว
สรุปและทบทวนเรื่อง สำนวน สุภาษิต และคำพังเพย
สุภาษิต และคำพังเพย จัดเป็น "สำนวน" ด้วยกันทั้งคู่ เพราะมีความหมายในเชิงเปรียบเทียบ และเป็นถ้อยคำที่ใช้สืบเนื่องกันมานาน
สุภาษิต เป็นถ้อยคำที่มักใช้คำสั้น ๆ กะทัดรัดแต่มีความหมายลึกซึ้ง มีสัมผัสคล้องจอง ส่วนใหญ่สุภาษิตที่ใช้ในสังคมไทยมักมีที่มาจากคำสอนทางพุทธศาสนา
คำพังเพย เป็นถ้อยคำที่ให้ข้อคิด โดยกล่าวถึงพฤติกรรมหรือธรรมชาติรอบตัว ส่วนมากมักเป็นถ้อยคำที่เป็นข้อสรุปการกระทำหรือพฤติกรรมทั่วไป อาจมีที่มาจากนิทาน ตำนาน วรรณคดี
ประเภทสำนวน
"ล้มทั้งยืน" จัดว่าเป็น สำนวนไทย เพราะว่า เป็นวลีเฉพาะที่มีความหมายพิเศษ ไม่สามารถแปลความตรงตัวได้ ต้องเข้าใจความหมายเฉพาะในภาษาไทย เมื่อได้ยินคำว่า 'ล้มทั้งยืน' จะไม่สามารถเข้าใจได้จากความหมายตรงตัว ซึ่งดูขัดแย้งกันในตัวเอง เพราะปกติคนจะล้มเมื่อไม่ได้ยืนแล้ว
ที่มาและแนวคิดเบื้องหลัง
สำนวนนี้หมายถึง คนที่เป็นลมหมดสติหรือสิ้นใจตายทันทีขณะที่ยังยืนอยู่ โดยไม่ทันได้ล้มตัวลงนอนป่วย เป็นการตายแบบกะทันหัน ไม่มีอาการป่วยไข้หรือเตือนล่วงหน้ามาก่อน ซึ่งมักใช้กับกรณีที่คนเสียชีวิตอย่างปัจจุบันทันด่วน
ตัวอย่างการใช้สำนวน "ล้มทั้งยืน" ในประโยค
- คุณลุงแถวบ้านอายุ 80 กว่าแล้ว ยังแข็งแรงดีมาตลอด แต่เมื่อวานนี้ ล้มทั้งยืน ตายคาที่ตั้งแต่เช้า
- แม่ค้าในตลาดกำลังขายของอยู่ดีๆ ก็มีอาการหัวใจวายเฉียบพลัน ล้มทั้งยืน เสียชีวิตคาแผง
- คดีดังเมื่อปีที่แล้ว มีชายหนุ่มถูกยิงกลางงานเลี้ยง ล้มทั้งยืน ตายคาที่ โดยไม่ทันรู้ตัว
สรุปและทบทวนเรื่อง สำนวน สุภาษิต และคำพังเพย
สุภาษิต และคำพังเพย จัดเป็น "สำนวน" ด้วยกันทั้งคู่ เพราะมีความหมายในเชิงเปรียบเทียบ และเป็นถ้อยคำที่ใช้สืบเนื่องกันมานาน
สุภาษิต เป็นถ้อยคำที่มักใช้คำสั้น ๆ กะทัดรัดแต่มีความหมายลึกซึ้ง มีสัมผัสคล้องจอง ส่วนใหญ่สุภาษิตที่ใช้ในสังคมไทยมักมีที่มาจากคำสอนทางพุทธศาสนา
คำพังเพย เป็นถ้อยคำที่ให้ข้อคิด โดยกล่าวถึงพฤติกรรมหรือธรรมชาติรอบตัว ส่วนมากมักเป็นถ้อยคำที่เป็นข้อสรุปการกระทำหรือพฤติกรรมทั่วไป อาจมีที่มาจากนิทาน ตำนาน วรรณคดี
