กลัวว่าโทษหรือความเดือดร้อนจะมาถึงตัว
ประเภทสำนวน
"ร้อนตัว" จัดว่าเป็น คำพังเพย เพราะว่า เป็นการเปรียบเทียบสภาวะความรู้สึกของคนที่กำลังกังวลหรือเดือดร้อนเหมือนถูกความร้อน ไม่ใช่คำสอนโดยตรงอย่างสุภาษิต และเป็นถ้อยคำที่ต้องตีความเพิ่มเติม
ที่มาและแนวคิดเบื้องหลัง
สำนวนนี้เปรียบเทียบคนที่รู้สึกกระวนกระวายใจ หรือตกอยู่ในสถานการณ์คับขัน โดยเฉพาะเมื่อถูกกล่าวหาหรือพาดพิงถึงในเรื่องไม่ดี จนทำให้ต้องรีบแก้ตัวหรือปฏิเสธทันที เหมือนกับคนที่ร่างกายถูกความร้อนจนทนไม่ได้ ต้องรีบหาทางแก้ไขหรือหลีกหนี
ตัวอย่างการใช้สำนวน "ร้อนตัว" ในประโยค
- เขาพูดถึงคนที่ทุจริตโดยไม่ได้ระบุชื่อใคร แต่พอเห็นอดีตผู้จัดการร้อนตัวรีบออกมาแก้ตัว ก็พอจะเดาได้ว่าใครเป็นคนทำ
- ทั้งที่ฉันพูดเรื่องนี้ให้ทุกคนฟังทั่วไป แต่เธอกลับร้อนตัวรีบแก้ตัวทันที แสดงว่าเธอน่าจะมีส่วนเกี่ยวข้องแน่ๆ
สรุปและทบทวนเรื่อง สำนวน สุภาษิต และคำพังเพย
สุภาษิต และคำพังเพย จัดเป็น "สำนวน" ด้วยกันทั้งคู่ เพราะมีความหมายในเชิงเปรียบเทียบ และเป็นถ้อยคำที่ใช้สืบเนื่องกันมานาน
สุภาษิต เป็นถ้อยคำที่มักใช้คำสั้น ๆ กะทัดรัดแต่มีความหมายลึกซึ้ง มีสัมผัสคล้องจอง ส่วนใหญ่สุภาษิตที่ใช้ในสังคมไทยมักมีที่มาจากคำสอนทางพุทธศาสนา
คำพังเพย เป็นถ้อยคำที่ให้ข้อคิด โดยกล่าวถึงพฤติกรรมหรือธรรมชาติรอบตัว ส่วนมากมักเป็นถ้อยคำที่เป็นข้อสรุปการกระทำหรือพฤติกรรมทั่วไป อาจมีที่มาจากนิทาน ตำนาน วรรณคดี
