ผู้ที่มีฐานะร่ำรวย แต่ทำตัวสมถะหรือแต่งตัวซ่อมซ่อ
ประเภทสำนวน
"ผ้าขี้ริ้วห่อทอง" จัดว่าเป็น คำพังเพย เพราะว่า เป็นถ้อยคำที่เปรียบเทียบลักษณะที่ภายนอกดูไม่มีค่า แต่ภายในกลับมีค่า ต้องตีความเพิ่มเติม มีความหมายแฝงที่ไม่ได้สอนโดยตรง
ที่มาและแนวคิดเบื้องหลัง
สำนวนนี้เปรียบเปรยถึงคนหรือสิ่งที่มีภายนอกดูไม่สวยงาม ธรรมดา หรือแม้กระทั่งดูเก่าเสื่อมโทรม (เหมือนผ้าขี้ริ้ว) แต่ภายในกลับมีคุณค่า มีความดีที่ซ่อนอยู่ (เหมือนทอง) สอนให้เห็นว่าไม่ควรตัดสินคนหรือสิ่งของจากภายนอกเท่านั้น
ตัวอย่างการใช้สำนวน "ผ้าขี้ริ้วห่อทอง" ในประโยค
- คุณยายคนนั้นแต่งตัวธรรมดามาก อยู่บ้านเก่าๆ แต่จริงๆ แล้วเป็นเจ้าของที่ดินหลายร้อยไร่ เรียกได้ว่าเป็นผ้าขี้ริ้วห่อทองเลยทีเดียว
- อย่าดูถูกเด็กชายคนนี้ที่มาจากครอบครัวยากจน เขาเป็นผ้าขี้ริ้วห่อทอง มีความสามารถในการแก้ปัญหาคณิตศาสตร์ที่ซับซ้อนได้อย่างน่าทึ่ง
สรุปและทบทวนเรื่อง สำนวน สุภาษิต และคำพังเพย
สุภาษิต และคำพังเพย จัดเป็น "สำนวน" ด้วยกันทั้งคู่ เพราะมีความหมายในเชิงเปรียบเทียบ และเป็นถ้อยคำที่ใช้สืบเนื่องกันมานาน
สุภาษิต เป็นถ้อยคำที่มักใช้คำสั้น ๆ กะทัดรัดแต่มีความหมายลึกซึ้ง มีสัมผัสคล้องจอง ส่วนใหญ่สุภาษิตที่ใช้ในสังคมไทยมักมีที่มาจากคำสอนทางพุทธศาสนา
คำพังเพย เป็นถ้อยคำที่ให้ข้อคิด โดยกล่าวถึงพฤติกรรมหรือธรรมชาติรอบตัว ส่วนมากมักเป็นถ้อยคำที่เป็นข้อสรุปการกระทำหรือพฤติกรรมทั่วไป อาจมีที่มาจากนิทาน ตำนาน วรรณคดี
ประเภทสำนวน
"ผ้าขี้ริ้วห่อทอง" จัดว่าเป็น คำพังเพย เพราะว่า เป็นถ้อยคำที่เปรียบเปรยให้เห็นความตรงข้ามระหว่างภายนอกที่ไม่สวยงาม (ผ้าขี้ริ้ว) กับคุณค่าภายในที่มีค่ามาก (ทอง) ต้องตีความเพิ่มเติมจึงจะเข้าใจความหมายที่แฝงอยู่
ที่มาและแนวคิดเบื้องหลัง
สำนวนนี้สะท้อนแนวคิดว่าไม่ควรตัดสินคุณค่าของสิ่งใดหรือบุคคลใดจากรูปลักษณ์ภายนอกเท่านั้น เปรียบเหมือนผ้าขี้ริ้วหรือผ้าเก่าๆ ที่ภายนอกดูไม่มีค่า แต่กลับใช้ห่อของมีค่าอย่างทองคำไว้ภายใน สื่อถึงคนที่ภายนอกอาจดูธรรมดา ฐานะยากจน หรือไม่หรูหรา แต่กลับมีความรู้ ความสามารถ คุณธรรม หรือจิตใจที่ดีงามอยู่ภายใน
ตัวอย่างการใช้สำนวน "ผ้าขี้ริ้วห่อทอง" ในประโยค
- แม้เขาจะแต่งตัวธรรมดาไม่หรูหรา แต่ความรู้ความสามารถของเขาไม่ธรรมดาเลย เป็นผ้าขี้ริ้วห่อทองจริงๆ
- อย่าดูถูกคนจากภายนอก บ้านเล็กๆ หลังนี้ดูธรรมดา แต่เจ้าของบ้านเป็นนักวิทยาศาสตร์ที่มีชื่อเสียงระดับโลก นี่แหละที่เรียกว่าผ้าขี้ริ้วห่อทอง
สรุปและทบทวนเรื่อง สำนวน สุภาษิต และคำพังเพย
สุภาษิต และคำพังเพย จัดเป็น "สำนวน" ด้วยกันทั้งคู่ เพราะมีความหมายในเชิงเปรียบเทียบ และเป็นถ้อยคำที่ใช้สืบเนื่องกันมานาน
สุภาษิต เป็นถ้อยคำที่มักใช้คำสั้น ๆ กะทัดรัดแต่มีความหมายลึกซึ้ง มีสัมผัสคล้องจอง ส่วนใหญ่สุภาษิตที่ใช้ในสังคมไทยมักมีที่มาจากคำสอนทางพุทธศาสนา
คำพังเพย เป็นถ้อยคำที่ให้ข้อคิด โดยกล่าวถึงพฤติกรรมหรือธรรมชาติรอบตัว ส่วนมากมักเป็นถ้อยคำที่เป็นข้อสรุปการกระทำหรือพฤติกรรมทั่วไป อาจมีที่มาจากนิทาน ตำนาน วรรณคดี
