ประเภทสำนวน
"บอกเล่าเก้าสิบ" จัดว่าเป็น สำนวนไทย เพราะว่า เป็นวลีเฉพาะที่มีความหมายพิเศษ ไม่สามารถแปลตรงตัวได้ ต้องทราบความหมายเฉพาะที่ใช้ในภาษาไทย ไม่ใช่คำสอนโดยตรง (สุภาษิต) หรือคำเปรียบเทียบ (คำพังเพย)
ที่มาและแนวคิดเบื้องหลัง
มีที่มาจากการซื้อขายในอดีต เมื่อผู้ขายต้องการขายสินค้าให้ได้ราคาดี จะบอกราคาสูงไว้ก่อน (เช่น ร้อยบาท) แล้วจึงลดลงมา 10 เปอร์เซ็นต์ (เหลือ 90 บาท) เพื่อให้ดูเหมือนลดราคาพิเศษ หมายถึงการพูดหรือทำสิ่งใดเกินจริง เพื่อให้คนอื่นรู้สึกว่าได้ส่วนลดหรือประโยชน์พิเศษ
ตัวอย่างการใช้สำนวน "บอกเล่าเก้าสิบ" ในประโยค
- ข้อมูลที่นักการเมืองพูดหาเสียงส่วนใหญ่เป็นเพียงการบอกเล่าเก้าสิบ จึงควรตรวจสอบก่อนเชื่อ
- โฆษณาลดราคาสินค้าครั้งใหญ่ ส่วนมากเป็นแค่การบอกเล่าเก้าสิบ เพราะขึ้นราคาไว้ก่อนแล้วค่อยลด
สรุปและทบทวนเรื่อง สำนวน สุภาษิต และคำพังเพย
สุภาษิต และคำพังเพย จัดเป็น "สำนวน" ด้วยกันทั้งคู่ เพราะมีความหมายในเชิงเปรียบเทียบ และเป็นถ้อยคำที่ใช้สืบเนื่องกันมานาน
สุภาษิต เป็นถ้อยคำที่มักใช้คำสั้น ๆ กะทัดรัดแต่มีความหมายลึกซึ้ง มีสัมผัสคล้องจอง ส่วนใหญ่สุภาษิตที่ใช้ในสังคมไทยมักมีที่มาจากคำสอนทางพุทธศาสนา
คำพังเพย เป็นถ้อยคำที่ให้ข้อคิด โดยกล่าวถึงพฤติกรรมหรือธรรมชาติรอบตัว ส่วนมากมักเป็นถ้อยคำที่เป็นข้อสรุปการกระทำหรือพฤติกรรมทั่วไป อาจมีที่มาจากนิทาน ตำนาน วรรณคดี
ประเภทสำนวน
"บอกเล่าเก้าสิบ" จัดว่าเป็น สำนวนไทย เพราะว่า เป็นคำที่มีความหมายเฉพาะ ไม่สามารถเข้าใจได้จากการแปลความหมายตรงตัว ต้องมีการตีความพิเศษ ถ้าแปลตรงตัวจะไม่ได้ความหมายที่แท้จริง
ที่มาและแนวคิดเบื้องหลัง
สำนวนนี้มีความหมายว่า พูดหรือทำอะไรแบบขอไปที หรือทำเพียงเพื่อให้เสร็จสิ้นไปตามหน้าที่ โดยไม่ได้เอาใจใส่หรือใช้ความพยายามอย่างจริงจัง ที่มาของสำนวนอาจเกี่ยวข้องกับการเรียกเก็บภาษีสมัยก่อนที่มีการประกาศแบบไม่ทั่วถึง คนจึงแกล้งทำเป็นไม่รู้เรื่อง หรืออีกที่มาหนึ่งคือ มาจากวิธีการทำนาย 'พูดเก้า บอกสิบ' ที่เป็นการทำนายแบบคร่าวๆ ไม่แม่นยำ
ตัวอย่างการใช้สำนวน "บอกเล่าเก้าสิบ" ในประโยค
- ครูคนนี้สอนแบบบอกเล่าเก้าสิบ ไม่ได้อธิบายอะไรให้นักเรียนเข้าใจเลย
- อย่าทำงานแบบบอกเล่าเก้าสิบนะ หัวหน้าเอาจริงมาก ถ้าทำแบบขอไปทีรายงานไม่ผ่านแน่
สรุปและทบทวนเรื่อง สำนวน สุภาษิต และคำพังเพย
สุภาษิต และคำพังเพย จัดเป็น "สำนวน" ด้วยกันทั้งคู่ เพราะมีความหมายในเชิงเปรียบเทียบ และเป็นถ้อยคำที่ใช้สืบเนื่องกันมานาน
สุภาษิต เป็นถ้อยคำที่มักใช้คำสั้น ๆ กะทัดรัดแต่มีความหมายลึกซึ้ง มีสัมผัสคล้องจอง ส่วนใหญ่สุภาษิตที่ใช้ในสังคมไทยมักมีที่มาจากคำสอนทางพุทธศาสนา
คำพังเพย เป็นถ้อยคำที่ให้ข้อคิด โดยกล่าวถึงพฤติกรรมหรือธรรมชาติรอบตัว ส่วนมากมักเป็นถ้อยคำที่เป็นข้อสรุปการกระทำหรือพฤติกรรมทั่วไป อาจมีที่มาจากนิทาน ตำนาน วรรณคดี
