การที่คน ๆ หนึ่งพยายามดูแลเด็กเล็ก ๆ โดยพยายามให้อยู่นิ่ง ๆ หรือเป็นระเบียบ แต่เด็กก็ซุกซนไม่อยู่นิ่ง
การเปรียบเทียบกับเด็กๆที่ซุกซนไม่ยอมอยู่นิ่งผู้ใหญ่ต้องคอยควบคุมดูแลตลอดเวลาเพื่อให้เด็กอยู่ในระเบียบ
ประเภทสำนวน
"จับปูใส่กระด้ง" จัดว่าเป็น คำพังเพย เพราะว่า เป็นคำเปรียบเทียบที่มีความหมายแฝง ต้องตีความเพิ่มเติม ไม่ใช่คำสอนโดยตรงเหมือนสุภาษิต และไม่ใช่สำนวนเฉพาะที่แปลตรงตัวไม่ได้
ที่มาและแนวคิดเบื้องหลัง
มาจากลักษณะของปูที่เมื่อถูกจับใส่ในกระด้ง (ภาชนะสานจากไม้ไผ่ที่มีขอบแต่ไม่มีฝาปิด) ปูจะพยายามปีนขึ้นขอบกระด้งเพื่อหนีออกไป แต่เมื่อปูตัวหนึ่งกำลังจะปีนออกได้ ปูตัวอื่นๆ ที่อยู่ด้านล่างมักจะเกาะหรือดึงขาปูตัวที่กำลังจะหนีออก ทำให้ไม่มีปูตัวไหนสามารถหนีออกไปได้ เปรียบเหมือนคนในกลุ่มหรือสังคมที่ไม่ต้องการให้ใครประสบความสำเร็จหรือก้าวหน้าไปได้ดีกว่าตน
ตัวอย่างการใช้สำนวน "จับปูใส่กระด้ง" ในประโยค
- พวกเราต้องเลิกนิสัยจับปูใส่กระด้ง ถ้าอยากเห็นบริษัทเติบโต ต้องสนับสนุนคนเก่งให้ก้าวหน้า ไม่ใช่คอยดึงขาเขาไว้
- สังคมไทยยังมีปัญหาจับปูใส่กระด้งอยู่มาก เมื่อมีคนประสบความสำเร็จ แทนที่จะชื่นชม กลับมักจะมีคนคอยจับผิดหรือนินทาให้ร้าย
สรุปและทบทวนเรื่อง สำนวน สุภาษิต และคำพังเพย
สุภาษิต และคำพังเพย จัดเป็น "สำนวน" ด้วยกันทั้งคู่ เพราะมีความหมายในเชิงเปรียบเทียบ และเป็นถ้อยคำที่ใช้สืบเนื่องกันมานาน
สุภาษิต เป็นถ้อยคำที่มักใช้คำสั้น ๆ กะทัดรัดแต่มีความหมายลึกซึ้ง มีสัมผัสคล้องจอง ส่วนใหญ่สุภาษิตที่ใช้ในสังคมไทยมักมีที่มาจากคำสอนทางพุทธศาสนา
คำพังเพย เป็นถ้อยคำที่ให้ข้อคิด โดยกล่าวถึงพฤติกรรมหรือธรรมชาติรอบตัว ส่วนมากมักเป็นถ้อยคำที่เป็นข้อสรุปการกระทำหรือพฤติกรรมทั่วไป อาจมีที่มาจากนิทาน ตำนาน วรรณคดี
ประเภทสำนวน
"จับปูใส่กระด้ง" จัดว่าเป็น คำพังเพย เพราะว่า เป็นคำเปรียบเทียบที่ต้องตีความเพิ่มเติม ไม่ใช่คำสอนโดยตรงแบบสุภาษิต และไม่ใช่วลีเฉพาะที่ใช้แทนความหมายพิเศษเหมือนสำนวนไทย
ที่มาและแนวคิดเบื้องหลัง
คำพังเพยนี้มาจากภาพการจับปูใส่ในกระด้ง ซึ่งเป็นภาชนะจักสานแบนๆ ที่ไม่มีฝาปิด ปูจะพยายามปีนขึ้นขอบกระด้งเพื่อหนีออกไป หากปูตัวหนึ่งใกล้จะปีนออกไปได้ ปูตัวอื่นก็จะเกาะและดึงมันกลับลงมา ทำให้ไม่มีปูตัวไหนหนีออกไปได้สำเร็จ เปรียบเหมือนคนในกลุ่มหรือสังคมที่ไม่ต้องการให้ใครเจริญก้าวหน้ากว่าตน จึงคอยกลั่นแกล้งหรือขัดขวางความก้าวหน้าของผู้อื่น
ตัวอย่างการใช้สำนวน "จับปูใส่กระด้ง" ในประโยค
- พวกเราตั้งใจจะยกระดับการทำงานของทีม แต่มีบางคนชอบนินทาและทำลายความพยายามของคนอื่น เหมือนจับปูใส่กระด้งไม่มีวันพัฒนาไปได้
- วัฒนธรรมองค์กรแบบจับปูใส่กระด้งทำให้บริษัทไม่มีนวัตกรรมใหม่ๆ เพราะใครคิดจะทำอะไรดีๆ ก็ถูกเพื่อนร่วมงานกลั่นแกล้งจนล้มเลิกความตั้งใจ
สรุปและทบทวนเรื่อง สำนวน สุภาษิต และคำพังเพย
สุภาษิต และคำพังเพย จัดเป็น "สำนวน" ด้วยกันทั้งคู่ เพราะมีความหมายในเชิงเปรียบเทียบ และเป็นถ้อยคำที่ใช้สืบเนื่องกันมานาน
สุภาษิต เป็นถ้อยคำที่มักใช้คำสั้น ๆ กะทัดรัดแต่มีความหมายลึกซึ้ง มีสัมผัสคล้องจอง ส่วนใหญ่สุภาษิตที่ใช้ในสังคมไทยมักมีที่มาจากคำสอนทางพุทธศาสนา
คำพังเพย เป็นถ้อยคำที่ให้ข้อคิด โดยกล่าวถึงพฤติกรรมหรือธรรมชาติรอบตัว ส่วนมากมักเป็นถ้อยคำที่เป็นข้อสรุปการกระทำหรือพฤติกรรมทั่วไป อาจมีที่มาจากนิทาน ตำนาน วรรณคดี
