เอาไม้ซีกไปงัดไม้ซุง
หมายถึง คัดค้านผู้มีอำนาจ ฐานะสูงกว่า หรือผู้ใหญ่กว่า มักจะล้มเหลว
แกงจืดจึงรู้คุณเกลือ
หมายถึง จะรู้ค่าของบางสิ่งก็ต่อเมื่อเดือดร้อน
แกงจืดจึงรู้คุณเกลือ
หมายถึง จะรู้คุณค่าของสิ่งต่าง ๆ ที่เรามองข้าม ไม่สนใจ ก็ต่อเมื่อไม่มีของสิ่งนั้นแล้ว
แกงจืดรู้คุณเกลือ
หมายถึง จะรู้คุณค่าของสิ่งต่าง ๆ ที่เรามองข้าม ไม่สนใจ ก็ต่อเมื่อไม่มีของสิ่งนั้นแล้ว
แกว่งเท้าหาเสี้ยน
หมายถึง เข้าไปยุ่งกับเรื่องของผู้อื่นจนเกิดเป็นเรื่องกลับมาที่ตัวเอง
แกว่งเท้าหาเสี้ยน
หมายถึง คนที่ชอบรนหาที่ หาเรื่องใส่ตัว ไปยุ่งกับเรื่องของคนอื่นโดยไม่จำเป็น จนตัวเองได้รับความเดือดร้อน
แกะดำ
หมายถึง คนที่ทำอะไรผิดเพื่อนผิดฝูงในกลุ่มนั้น ๆ (ใช้ในทางไม่ดี)
แกะดำ
หมายถึง คนที่ทำอะไรผิดเพื่อนผิดฝูงในกลุ่มนั้น ๆ
แก่มะพร้าวห้าว
หมายถึง คนแก่แต่ยังแข็งแรงอยู่ สุขภาพดี
แช่งชักหักกระดูก
หมายถึง การแช่งด่าผู้อื่นด้วยความตั้งใจมุ่งร้าย เพื่อให้ผู้อื่นได้รับอันตรายอย่างร้ายแรง
แตงร่มใบ
หมายถึง มีผิวเป็นนวลใยในวัยสาว
แตงร่มใบ
หมายถึง หญิงที่มีผิวเนื้อนวลงาม
แผ่นดินกลบหน้า
หมายถึง ตาย.
แผ่นดินเท่าใบพุทรา
หมายถึง ไม่มีแผ่นดินอยู่
แผ่สองสลึง
หมายถึง อาการที่นอนหงายมือตีนเหยียดออกไปเต็มที่
แพะรับบาป
หมายถึง คนที่ต้องรับผิดในสิ่งที่ตนไม่ได้กระทำ
แพแตก
หมายถึง ลักษณะที่ครอบครัวเป็นต้นแตกกระจัดกระจายแยกย้ายกันไปเพราะหัวหน้าครอบครัวหรือผู้เป็นหลักเป็นประธานประสบความวิบัติหรือเสียชีวิต.
แมวนอนหวด
หมายถึง ทำทีว่าเป็นคนซื่อ แต่พอเผลอก็ออกลวดลายทันที เช่นเดียวกับแมวที่นอนบิดขี้เกียจ ไม่ลืมหูลืมตาอยู่ใกล้ ๆ หวดนึ่งข้าวข้าง ๆ เตาไฟที่มีปลาย่างวางอยู่พอคนเผลอมันก็ลุกขึ้นคาบ เอาปลาไปทันที
แมวไม่อยู่หนูร่าเริง
หมายถึง เวลาที่ผู้ใหญ่ที่ตนเกรงกลัว หรือผู้ที่คอยคุมพฤติกรรมไม่อยู่ ผู้น้อยก็จะดีใจ มีความสุขร่าเริง
แมวไม่อยู่หนูละเลิง
หมายถึง เวลาที่ผู้ใหญ่ที่ตนเกรงกลัว หรือผู้ที่คอยคุมพฤติกรรมไม่อยู่ ผู้น้อยก็จะดีใจ มีความสุขร่าเริง
แม่ม่ายไร้ทาน
หมายถึง แม่ม่ายที่ไม่มีทรัพย์สินเงินทอง
แม่สื่อแม่ชักไม่ได้เจ้าตัวเอาวัวพันหลัก
หมายถึง หญิงที่ไปติดต่อระหว่างชายหญิงแต่ไม่สำเร็จในที่สุดก็ตกเป็นภรรยาของชายนั้นแทน
แม่หม้ายผัวเผลอ
หมายถึง เป็นหม้ายเพราะสามีปล่อยปะละเลย ไม่ได้หม้ายเพราะสามีเสียชีวิตแต่อย่างใด, ผู้หญิงเจ้าชู้นั่นเอง
โคมลอย
หมายถึง ไม่มีมูล เหลวไหล
โคแก่กินหญ้าอ่อน
หมายถึง ชายอายุเยอะ ที่มีภรรยามีอายุอ่อนคราวลูกคราวหลาน
โคแก่ชอบกินหญ้าอ่อน
หมายถึง ชายแก่ชอบหญิงเอ๊าะๆ เป็นเมีย
โง่เง้าเต่าตุ่น
หมายถึง คนที่โง่มาก ๆ
โง่แกมหยิ่ง
หมายถึง โง่แล้วยังอวดฉลาด อวดดีทั้ง ๆ ที่โง่
โลภมาก ลาภหาย
หมายถึง โลภมากเกินไป ในที่สุดจะไม่ได้อะไรเลย
ใกล้เกลือกินด่าง
หมายถึง มองข้ามหรือไม่รู้ค่าของดีที่อยู่ใกล้ตัวซึ่งจะเป็นประโยชน์แก่ตนกลับไปแสวงหาสิ่งอื่นที่ด้อยกว่า
ใกล้เกลือกินด่าง
หมายถึง มองข้ามของดีที่อยู่ใกล้ตัวซึ่งจะเป็นประโยชน์แก่ตน กลับไปแสวงหาสิ่งอื่นที่ด้อยกว่า
ใจดีผีเข้า
หมายถึง คนใจดีเป็นคนดีเกินไปมักถูกรังแก
ใจดีสู้เสือ
หมายถึง การทำใจกล้า ควบคุมจิตใจให้เป็นปกติ ไม่หวั่นไหวไปกับเหตุการณ์ตรงหน้า เมื่อต้องเจอกับสิ่งที่น่ากลัวหรือเป็นอันตราย
ใจยักษ์
หมายถึง มีใจดุร้าย [ใจมาร] ก็ว่า
ใช้แมวเฝ้าปลาย่าง
หมายถึง คนที่ทำผิดพลาดโดยการฝากสิ่งใดสิ่งหนึ่งเอาไว้กับผู้ที่ต้องการของสิ่งนั้นอยู่แล้ว ทำให้ต้องสูญเสียของสิ่งนั้นไปโดยไม่รู้ตัว
ใช้แมวเฝ้าปลาย่าง
หมายถึง ฝากของไว้กับผู้ที่อยากได้ ของนั้นย่อมสูญหาย
ไก่รองบ่อน
หมายถึง ผู้ที่อยู่ในฐานะตัวสำรอง ซึ่งจะเรียกมาใช้เมื่อไรก็ได้
ไก่หลง
หมายถึง ผู้หญิงเสแสร้งแอ๊บแบ๊ว ทำตัวเป็นคนดีผู้ดี มาเที่ยวตีสนิทผู้ชายเพื่อคอยหลอกลวง
ไก่อ่อน
หมายถึง ผู้มีประสบการณ์น้อยยังไม่รู้ทันเล่ห์เหลี่ยมของคน
ไก่อ่อน
หมายถึง อ่อนหัด, ยังไม่ชำนาญ
ไก่เห็นตีนงู งูเห็นนมไก่
หมายถึง ต่างฝ่ายต่างรู้ความลับของกันและกัน
ไก่เห็นตีนงูงูเห็นนมไก่
หมายถึง ต่างฝ่ายต่างรู้ความลับของกันและกัน
ไก่แก่หนังเหนียว
หมายถึง คนแก่ที่มีฝีไม้ลายมือยากที่จะเอาชนะได้
ไก่แก่แม่ปลาช่อน
หมายถึง หญิงค่อนข้างมีอายุที่มีมารยาและเล่ห์เหลี่ยมมาก และมีกิริยาจัดจ้าน
ไก่แก่แม่ปลาช่อน
หมายถึง หญิงที่ค่อนข้างมีอายุที่มีมารยาและเล่ห์เหลี่ยมมากและมีกิริยาจัดจ้าน
ไก่แก่แม่ปลาช่อน
หมายถึง หญิงค่อนข้างมีอายุ มีมารยาและเล่ห์เหลี่ยมมาก
ไก่โห่
หมายถึง เวลารุ่งสาง ก่อนเวลา เช่นพูดว่า มาตั้งแต่ไก่โห่
ไก่ได้พลอย
หมายถึง การที่ได้ของมีค่ามาแต่ไม้รู้คุณค่าของสิ่งนั้น
ไก่ได้พลอย
หมายถึง ได้สิ่งที่มีค่าแต่ไม่รู้คุณค่า จึงไม่เกิดประโยชน์แต่อย่างใด
ไข่ในหิน
หมายถึง ของที่ต้องระมัดระวังทะนุถนอมและหวงอย่างยิ่ง ไม่ยอมให้ไครมาทำอันตรายเด็ดขาดหรือเข้ามาเกี่ยวข้องได้โดยง่าย
ไข่ในหิน
หมายถึง ของที่ต้องระมัดระวังทะนุถนอมอย่างยิ่ง
ได้ทีขี่แพะไล่
หมายถึง ซํ้าเติมเมื่อผู้อื่นเพลี่ยงพลํ้าลง
ได้ทีขี่แพะไล่
หมายถึง ไปซ้ำเติม เยาะเย้ยเมื่อคนอื่นเพลี่ยงพล้ำ
ได้หน้าลืมหลัง
หมายถึง หลง ๆ ลืม ๆ, ขี้หลงขี้ลืม
ไปไหนมาสามวาสองศอก
หมายถึง ถามอย่างหนึ่ง แต่ตอบอีกอย่างหนึ่ง
ไฟจุกตูด
หมายถึง มีธุระร้อนมาก
ไฟสุมขอน
หมายถึง ไฟที่คุกรุ่นอยู่ในขอนไม้ขนาดใหญ่ ดับยาก, โดยปริยายหมายถึงอารมณ์รัก โกรธ หรือแค้นเป็นต้นที่ร้อนรุ่มอยู่ในใจ
ไฟสุมขอน
หมายถึง อารมณ์รัก โกรธ หรือแค้นเป็นต้นที่ร้อนรุ่มอยู่ในใจ
ไฟไหม้ฟาง
หมายถึง อารมณ์ที่เกิดขึ้นอย่างวู่วาม สักพักก็หาย
ไม่ชอบมาพากล
หมายถึง ไม่น่าไว้วางใจ, ไม่เข้าที
ไม่ดูดำดูดี
หมายถึง เอาใจใส่ดูแลทั้งในเวลามีทุกข์และมีสุข เช่น จะหวังอะไรให้เขามาดูดำดูดีกับคนอย่างเรา, (มักใช้ในความปฏิเสธ) เช่น เขาไม่ดูดำดูดีเด็กคนนี้เลย.
ไม่ดูตาม้าตาเรือ
หมายถึง ไม่พิจารณารอบคอบดูให้ดี
ไม่ตายก็คางเหลือง
หมายถึง ป่วยหรือบาดเจ็บมากจนแทบเสียชีวิต, มักใช้ว่า ไม่ตายก็คางเหลือง
ไม่ถูกโรคกัน
หมายถึง เข้ากันไม่ได้, ไม่ถูกนิสัยกัน
ไม่รู้จักหัวนอนปลายตีน
หมายถึง ไม่รู้ความเป็นมาหรือพื้นเพ
ไม่รู้จักหัวนอนปลายตีน
หมายถึง ไม่รู้ว่าบ้านช่องอยู่ไหน เป็นลูกหลานใคร ไม่รู้จักพื้นเพ
ไม่เข้าใครออกใคร
หมายถึง ไม่เข้าข้างฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ง, เป็นกลาง, คงความเป็นตัวของตัวเอง, ไม่เห็นแก่หน้าใคร, เช่น เขาตัดสินไม่เข้าใครออกใคร ปืนไม่เข้าใครออกใคร
ไม่เต็มบาท
หมายถึง บ้า ๆ บอ ๆ สติไม่สมบูรณ์, มีจิตใจใกล้ไปทางบ้า ๆ บอ ๆ
ไม่เต็มหุน
หมายถึง มีสติไม่สมบูรณ์, บ้า ๆ บอ ๆ
ไม่เหลือบ่ากว่าแรง
หมายถึง ไม่เกินความสามารถที่จะทำได้
ไม่เห็นกระรอกโก่งหน้าไม้
หมายถึง การด่วนตัดสินหรือทำอะไรล่วงหน้าไปก่อน ทั้ง ๆ ที่ไม่รู้ว่าเหตุการณ์ข้างหน้าจะเกิดขึ้นจริงหรือไม่
ไม่ได้ศัพท์
หมายถึง (กลอน) ว. ไม่ได้เรื่อง, ไม่ได้ความ, เลอะเทอะเอาเป็นหลักไม่ได้, เช่น พูดเลอะหลงไหลไม่ได้ศัพท์. (สังข์ทอง)
ไม้งามกระรอกเจาะ
หมายถึง หญิงสวยที่ไม่บริสุทธิ์
ไม้ซีกงัดไม้ซุง
หมายถึง การคัดค้านผู้มีอำนาจกว่า ท้ายสุดมักจะพ่ายแพ้
ไม้นอกกอ
หมายถึง คนที่ประพฤตินอกแบบแผนของวงศ์ตระกูล (มักใช้ในทางไม่ดี)
ไม้ป่าเดียวกัน
หมายถึง พวกเดียวกัน, รักร่วมเพศ
ไม้เบื่อไม้เมา
หมายถึง ไม่ลงรอยกัน, ขัดแย้งกันเป็นประจำ
ไม้ใกล้ฝั่ง
หมายถึง แก่มาก อายุขัยใกล้ตาย
ไม้ใกล้ฝั่ง
หมายถึง แก่ใกล้จะตาย
